Angststoornis: Therapie en hulp bij angststoornissen

Angst kan een enorme invloed hebben op je dagelijks functioneren. Wanneer spreek je net van een angststoornis? En welke angststoornissen zijn er precies?

Contacteer een psycholoog voor angststoornissen.

Of lees meer over:

Wat zijn angststoornissen?
Symptomen
Soorten angststoornissen
Behandeling

Wat zijn angststoornissen?

Iedereen voelt zich af en toe wel eens angstig. Je nerveus voelen komt bijvoorbeeld voor bij een probleem op het werk, het afleggen van een test, het maken van een belangrijke beslissing of een gesprek aanknopen met iemand die je niet kent. Een beetje angst helpt ons te focussen en gericht te handelen.

Angst op zich is een belangrijk overlevingsmechanisme. Het geeft een signaal van gevaar en het helpt ons dit te vermijden of efficiënt te reageren. Soms staat de angst echter niet meer in verhouding tot datgene waar je bang voor bent. Als angst er voor zorgt dat je minder goed functioneert, blokkeert of panikeert en het je moeilijk maakt om een normaal sociaal of beroepsmatig leven te leiden, dan kun je spreken van een angststoornis. Zeker indien dit al 6 maanden of langer zich voordoet.

Een angststoornis kan er voor zorgen dat je gezonde reacties op de realiteit niet meer kan toepassen omdat de angst en angstgedachten zo overheersend zijn. Het onderscheid tussen nuttige en abnormale angst heeft niet te maken met de reacties op zich, maar met het feit dat de angstreacties optreden terwijl er objectief gezien weinig gevaar dreigt.

Angststoornis: symptomen

Angst kan in die mate verlammend zijn dat je situaties gaat vermijden, wat een grote invloed kan hebben op je leven. Hierdoor geraakt je in een vicieuze cirkel wat de angst vergroot en opnieuw het vermijden verhoogt.

Afhankelijk van de soort angststoornis zijn er specifieke symptomen. In het algemeen kan je een angststoornis herkennen aan volgende symptomen:

• Verhoogde of verstoorde hartslag
• Zweten, klamme handen
• Moeilijke ademhaling, benauwdheid
• Verhoogde spierspanning
• Beven
• Duizeligheid, ijlheid
• Moeilijk kunnen concentreren
• Hogere alertheid
• Onrust
• Negatieve aannames
• Verhoogde gevoeligheid voor prikkels (licht, geluid, temperatuur,...)
• Prikkelbaarheid
• Vermijding of vluchtgedrag
• Om ervoor te zorgen dat angst geen beslag neemt op je leven en je in een isolement terecht komt is een tijdige signalisatie nodig. Met een juiste therapeutische behandeling kan je jouw gedachten en gevoelens opnieuw beheersen en je leven weer oppakken.

Soorten angststoornissen

Hoewel het allemaal om een objectief gezien irreële angst gaat, zijn er verschillende soorten angststoornissen te onderscheiden, waaronder:

• Paniekstoornis
• Fobieën (incl. Agorafobie)
• Sociale angststoornis
• Gegeneraliseerde angststoornis
• Scheidingsangst of separatieangststoornis
• Selectief mutisme
• Angststoornis door drugs of medicatie
• Angststoornis door een (andere) medische aandoening
• Anders gespecificeerd of ongespecificeerde angststoornis

Een paniekstoornis houdt in dat angst of paniek je overvalt zonder duidelijke reële aanwijzing. Je wordt vooral de fysieke effecten (vb verhoogde hartslag, moeilijk ademen, zweten, trillen,...) gewaar. Gezien de oorzaak niet altijd duidelijk is, kan het benauwend idee ontstaan van ziek te zijn of gek te worden. De mogelijkheid dat zo’n paniekaanval je overvalt, zorgt voor een vicieuze cirkel van angst voor de angst. Hoe frequenter de aanvallen, hoe sterker de angst voor herhaling en hoe groter de kans op vermijding van situaties waarbij het voorkwam.
Paniekaanvallen zijn veel voorkomend. Bij elke ondergenoemde stoornis kunnen paniekaanvallen voorkomen.

Van fobieën spreken we als je angst voor iets specifiek ontwikkelt. Hoogtevrees, angst voor kleine ruimtes (claustrofobie), open ruimtes met veel mensen (agorafobie), vliegangst of een spinnenfobie zijn daar enkele voorbeelden van. Er bestaan veel soorten fobieën. Een fobie hoeft niet per se problematisch te zijn, maar het kan wel een enorme impact hebben op je dagelijks leven. Een fobie gaat meestal gepaard met vermijding.

Bij sociale angst, ook sociale fobie genoemd, doet de angst zich voornamelijk voor in alledaagse sociale situaties zoals een gesprek aangaan, op openbare plaatsen komen of telefoneren. De zorgen gaan vaak over de vrees om beoordeeld te worden door anderen, om ongepast gedrag te vertonen of uiterlijke kenmerken te vertonen die kunnen leiden tot spot (blozen, trillen, stotteren, fysieke onvolmaaktheden).

Personen met een gegeneraliseerde angststoornis ervaren een algemeen gevoel van angst of piekeren en de vrees dat zaken fout zullen lopen. De intensiteit en regelmaat verschilt gedurende de tijd, maar er is een voortdurende spanning aanwezig. de minste aanleiding is genoeg om je enorm ongerust en angstig te voelen. Ook hier zijn er algemene symptomen van angst, maar meer dan bij de andere angststoornissen zijn voorkomende symptomen ook rusteloosheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, slaapproblemen en vermoeidheid.

Selectief mutisme wordt het meest gezien bij kinderen. Deze kinderen begrijpen en beheersen de taal goed, maar blokkeren in bepaalde sociale situaties waarin ze verondersteld worden wel te spreken, zoals school of kinderopvang. Het zwijgen kan ook voorkomen wanneer vreemde mensen in de buurt zijn. Ondanks de zwijgzaamheid communiceren ze vaak wel non-verbaal (via gebaren, expressie,…). In situaties waar ze zich goed voelen, functioneren ze normaal. Sociale angst ligt meestal aan de basis van selectief mutisme, waarin ze afkeuring of het maken van fouten trachten te vermijden. Perfectionisme gaat hier vaak mee gepaard. Het kan ook zijn dat andere problemen meespelen bij selectief mutisme, zoals een ontwikkelingsstoornis (bijvoorbeeld autisme) of een traumatische ervaring.

Vroeger behoorden ook de Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCS of dwangstoornis), Posttraumatische stressstoornis (PTSS) en de Acute stressstoornis tot de angststoornissen. Deze worden tegenwoordig als afzonderlijke stoornissen omschreven.

Angststoornis: behandeling

Een angststoornis integreert zich meestal sluimerend in je leven. De oorzaak is veelal verborgen of is ontstaan in de kinderjaren. Hierdoor heb je misschien zelf heel wat manieren gevonden om met de angst om te gaan of te vermijden. Omdat angst voor sociale afkeuring vaak inherent is aan angststoornissen is het niet evident hier openlijk hulp voor te zoeken waardoor je er in vast kan geraken.

Nochtans kan het een hele verademing zijn een angststoornis te overwinnen en weer het gevoel te hebben je leven in handen te hebben. Psychotherapie kan daarbij helpen. Een psycholoog is een expert in het behandelen van angst en paniekaanvallen en een vertrouwenspersoon. Therapie zal je helpen om beter te leren omgaan met de angst. O.a. zal de therapeut samen met jou op zoek gaan naar de onderliggende oorzaak van jouw angst en je technieken aanleren. Hierdoor zal je snel ervaren dat via therapie je niet meer verhinderd bent door angst of paniekaanvallen in het dagelijks leven. Je zal je meer ontspannen voelen, geen angst meer ervaren bij dieren of hoogtes, jezelf kunnen zijn in sociale situaties enzovoort. Na de behandeling heb je opnieuw een gevoel van controle over je leven en de vrijheid herwonnen om je te uiten of te doen wat je altijd al wilde doen.

Algemeen wordt aangenomen dat (cognitieve-) gedragstherapie (mbv exposure, EMDR,...) baat heeft bij angststoornissen. Maar ook andere vormen van therapie zijn raadzaam. Gesprekstherapie in het algemeen (waaronder contextuele therapie, gestalttherapie, systeemtherapie, integratieve therapie ea), maar ook lichaamsgerichte therapie of creatieve therapie kunnen hulp bieden bij angst.

Voor meer advies of behandeling: contacteer een psycholoog voor het behandelen van angststoornissen.